Ngày nay, tình hình kinh tế - chính trị xã hội trong nước và trên thế giới đang có những biến động mới, sự tác động của mặt trái nền kinh tế thị trường, sự giao lưu, hội nhập quốc tế càng mở rộng. Cùng với sự chống phá của các thế lực thù địch bằng “diễn biến hoà bình” với các thủ đoạn tinh vi và quyết liệt hơn, đang đặt ra cho cách mạng nước ta những yêu cầu, nhiệm vụ và thách thức mới, đòi hỏi đội ngũ cán bộ, đảng viên, đặc biệt là lực lượng đảng viên trẻ cũng phải có những nhận thức mới cho phù hợp với yêu cầu của thực tiễn mới, phải nêu cao ý thức tự học tập, tu dưỡng, rèn luyện trong thực tiễn, để nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ trí tuệ, tri thức khoa học cần thiết và phẩm chất đạo đức, lối sống, phương pháp và tác phong công tác đáp ứng đòi hỏi ngày một cao hơn của tình hình, nhiệm vụ mới. Trong khi đó đội ngũ đảng viên trẻ chủ yếu là những người đang ở lứa tuổi thanh niên họ thường là lớp người hăng hái, tích cực năng động, nhạy bén với cái mới, nhưng lý luận của họ còn thiếu, kinh nghiệm còn ít, họ chưa được trải nghiệm nhiều trong hoạt động thực tiễn. Cho nên trong công tác của họ thường gặp những nhiệm vụ, thách thức mới, những vấn đề phức tạp, khó khăn mà họ phải tự giải quyết, nếu không tích cực tự học tập, tu dưỡng và rèn luyện; không ngừng nâng cao toàn diện cả phẩm chất và năng lực thì sẽ không đủ sức vượt qua để hoàn thành nhiệm vụ của người đảng viên. Vì vậy, quan tâm giáo dục, rèn luyện đội ngũ đảng viên trẻ của các cấp uỷ Đảng và động viên giúp đỡ họ để nâng cao hơn nữa chất lượng tự học, tự tu dưỡng, rèn luyện của đảng viên là nội dung trọng yếu, rất cần kíp trong công tác xây dựng đội ngũ đảng viên, đặc biệt là đảng viên mới kết nạp trong tình hình mới hiện nay.
Tự học tập, tu dưỡng, rèn luyện của đội ngũ đảng viên trẻ trong thực tiễn là phương thức chủ yếu và trực tiếp để mỗi đảng viên trẻ bổ sung, bù đắp thêm những thiếu hụt về phẩm chất chính trị, đạo đức, kiến thức, năng lực, kinh nghiệm công tác đáp ứng với sự vận động, phát triển của cách mạng trong giai đoạn mới. Để nâng cao ý thức tự học tập, tu dưỡng, rèn luyện của đội ngũ đảng viên trẻ trong sự nghiệp đổi mới, hội nhập và phát triển của đất nước hiện nay cần phải quan tâm giải quyết đồng bộ một số yêu cầu, nội dung chủ yếu sau đây:
Một là, tăng cường giáo dục động cơ, bồi dưỡng kỹ năng, xây dựng tinh thần tự giác học tập, tu dưỡng, rèn luyện cho đội ngũ đảng viên trẻ nhằm đáp ứng tốt nhất yêu cầu, đòi hỏi mới của xã hội của chức trách, nhiệm vụ, lĩnh vực, sát với công việc thực tế, thiết thực của mỗi đảng viên. Tinh thần tự giác học tập, tu dưỡng, rèn luyện của đảng viên trẻ chỉ có kết quả tốt khi chính đội ngũ này nhận thức đúng đắn những yêu cầu, chuẩn mực về phẩm chất chính trị, phẩm chất trí tuệ, đạo đức, lối sống và năng lực công tác của người đảng viên và tự nhận thức đúng về chính bản thân mình. Để xây dựng thái độ, động cơ tự học tập, tu dưỡng, rèn luyện đúng đắn cho đội ngũ đảng viên trẻ, trước hết các cấp uỷ Đảng, thủ trưởng các cơ quan, ban, ngành, địa phương và đơn vị cần phải tăng cường công tác giáo dục thường xuyên cho đội ngũ đảng viên trẻ nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò của việc tự học, tự tu dưỡng và rèn luyện của bản thân họ, thấy rõ những yêu cầu, đòi hỏi khách quan về tiêu chuẩn đảng viên. Đặc biệt là phải giáo dục cho mọi đảng viên trẻ nhận thức sâu sắc rằng: phẩm chất đạo đức cách mạng và trình độ năng lực của con người không phải hoàn toàn do tự nhiên mà có, mà một phần lớn phải trải qua quá trình học tập, rèn luyện thường xuyên, liên tục, nghiêm túc và bền bỉ như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn cán bộ, đảng viên.
Trong quá trình giáo dục phải giúp cho đảng viên trẻ, phân biệt được ranh giới giữa người đảng viên và quần chúng tích cực ngoài Đảng, người đảng viên phải thể hiện sự hơn hẳn của mình đối với quần chúng ở trình độ tri thức, ở tính tiên phong gương mẫu, phong cách sống trong sạch lành mạnh, phương pháp làm việc khoa học hiệu quả, trách nhiệm chính trị cao,…phải là ngọn cờ dẫn đường, định hướng chính trị, là chỗ dựa tin cậy của quần chúng của nhân dân. Qua đó nâng cao trình độ ý thức, tự ý thức và ý chí của đảng viên, định hướng và khích lệ họ tự giác, tích cực học tập, tu dưỡng, rèn luyện bền bỉ biến yêu cầu, đòi hỏi khách quan những tiêu chuẩn đảng viên trong tình hình mới của cách mạng thành thành nhu cầu tự thân bên trong của mỗi đảng viên mới.
Hai là, mỗi đảng viên trẻ cần phải tự xác định rõ về mình và tích cực giải quyết những mâu thuẫn giữa yêu cầu nhiệm vụ của cách mạng, của địa phương, ngành, của cơ quan, đơn vị mình với trình độ bất cập của bản thân để xây dựng kế hoạch, xác định ý chí, quyết tâm thường xuyên tự học tập, tu dưỡng, rèn luyện nâng cao trình độ trí tuệ, kiến thức, năng lực cần thiết và phẩm chất đạo đức lối sống, phương pháp, tác phong công tác, làm việc của mình để hoàn thành nhiệm vụ được Đảng và nhân dân giao cho. Đảng viên trẻ có tự nhận thức, tự đánh giá, tự hiểu biết đúng về bản thân mình thì mới tích cực sửa mình được, Trên cơ sở đó mới xây dựng và thực hiện kế hoạch tự học tập, tu dưỡng, rèn luyện một cách sát thực, khoa học, hợp lý và có hiệu quả. Vì vậy, mỗi đảng viên trẻ phải biết cách tự đánh giá đúng khả năng mình, đối chiếu bản thân mình xem có những điểm mạnh, điểm yếu gì, còn thiếu hụt những gì so với tiêu chuẩn và những yêu cầu nhiệm vụ, chức trách cụ thể của từng đảng viên. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “…muốn thành cán bộ tốt phải có tinh thần tự chỉ trích… Cần phải nhận thức và tự giáo dục không ngừng, cần phải có sự thành thực tự vạch ra những khuyết điểm sai lầm để bồi bổ và sửa đổi đi….Không chịu tự phê bình, tự chỉ trích thì không bao giờ tấn tới được”(1). Dựa trên sự tự đánh giá đúng bản thân mình, biết đúng sự phải trái của mình, mỗi đảng viên phải tự xây dựng kế hoạch, xác định nội dung, biện pháp và ý chí quyết tâm tự học tập, tu dưỡng, rèn luyện nâng cao trình độ trí tuệ, kiến thức, năng lực cần thiết và phẩm chất đạo đức lối sống, phương pháp, tác phong công tác, làm việc của mình. Đây là quá trình chủ quan hoá cái khách quan, là đòi hỏi cao nhất tính tích cực, chủ động của mỗi đảng viên trẻ. Đòi hỏi mỗi đảng viên phải biết tự thuyết phục bản thân mình, ám thị theo những phẩm cách tốt đẹp của người đảng viên cách mạng. Từ đó nỗ lực, cố gắng không ngừng tự động viên, tự khuyên nhủ mình vượt qua những khó khăn trở ngại, để tích cực, chủ động trong tự học tập trau dồi những tri thức và kinh nghiệm thiết thực, có ích nhất để nâng cao trình độ, trí tuệ trong lĩnh vực hoạt động, công tác thực tế của mình và tự rèn luyện những phẩm chất, hành vi, thói quen tốt và loại bỏ những hành vi, thói quen xấu, không phù hợp với tư cách của người đảng viên.
Ba là, tạo môi trường, điều kiện rèn luyện thực tiễn và phong trào tự giác học tập, tu dưỡng, rèn luyện của đội ngũ đảng viên trẻ gắn với cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Các cấp uỷ, tổ chức Đảng, thủ trưởng, các địa phương, ngành, cơ quan đơn vị cần phải tạo ra môi trường, những điều kiện, hoàn cảnh thuận lợi, thiết thực nhất để đảng viên trẻ nảy sinh nhu cầu và động cơ học tập, tu dưỡng, rèn luyện đúng đắn. Đồng thời phân công, giao nhiệm vụ cho đảng viên trẻ trong hoạt động thực tiễn để họ có điều kiện cọ sát, rèn luyện, thử thách. Tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa phong trào tự giác học tập, tu dưỡng, rèn luyện của đội ngũ đảng viên trong cơ quan, đơn vị, gắn với cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” ngày càng phải đi vào chiều sâu được biểu hiện qua những việc làm hết sức cụ thể, thiết thực, ý nghĩa. Những chuyển biến trong nhận thức của mỗi cán bộ, đảng viên về mục đích, ý nghĩa, nội dung của cuộc vận động là cơ sở quan trọng để bản thân mỗi đảng viên trẻ tự học tập, rèn luyện, phấn đấu tu dưỡng đạo đức và “làm theo” trở thành hành động tự giác, tự nguyện, tự thân trong mỗi người đảng viên trẻ, nên coi việc rèn luyện đạo đức cách mạng là thước đo lòng cao thượng của mỗi cán bộ, đảng viên.
Bốn là, phát huy vai trò tiền phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên về tự học tập, tu dưỡng, rèn luyện để cho đảng viên trẻ noi theo. Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh thường nhắc nhở cán bộ, đảng viên phải: “Lấy gương người tốt, việc tốt để hằng ngày giáo dục lẫn nhau là một trong những cách tốt nhất để xây dựng Đảng, xây dựng các tổ chức cách mạng, xây dựng con người mới, cuộc sống mới”(2). Cho nên phát huy cao độ vai trò tiền phong, gương mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên chủ trì, lãnh đạo, đảng viên cũ, đảng viên lão thành về ý thức tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng, đạo đức nghề nghiệp, thường xuyên tự học nâng cao trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ và sáng tạo trong các hoạt động để cho đảng viên trẻ noi theo.
Mọi cán bộ, đảng viên phải thấm nhuần sâu sắc tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, của Đảng ta: “học tập, rèn luyện là công việc suốt đời của cán bộ, đảng viên” mỗi cán bộ, đảng viên phải có kế hoạch thường xuyên để tự học tập, nâng cao trình độ lý luận chính trị, kiến thức và năng lực hoạt động thực tiễn. Học tập vừa là quyền lợi vừa là nghĩa vụ bắt buộc đối với mọi cán bộ, đảng viên và phải được quy định thành nền nếp, chế độ. Mỗi cán bộ, đảng viên phải thật sự là một tấm gương sáng mẫu mực trong học tập, trong công tác cũng như trong cuộc sống để cho đảng viên trẻ học tập và noi theo. Thường xuyên và kịp thời thực hiện tốt việc nêu gương, biểu dương, khen thưởng, tuyên truyền và nhân rộng những tấm gương điển hình về đảng viên trẻ tiêu biểu trong quá trình tự học tập, tu dưỡng, rèn luyện nhằm kích thích tính tích cực, tự giác và khơi dậy sự say mê, hứng thú, lòng nhiệt huyết vươn lên phấn đấu học tập, tu dưỡng, rèn luyện phát triển không ngừng của họ. Đồng thời phê phán những đảng viên thiếu cố gắng, dựa dẫm, ỷ lại, lười học tập, không chịu tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng…
Trong giai đoạn mới của cách mạng tự học tập, tu dưỡng rèn luyện phải trở thành nhu cầu trực tiếp, thói quen, hành vi hàng ngày của mỗi cán bộ, đảng viên. Cán bộ, đảng viên nào lười học, lười suy nghĩ, không thường xuyên tiếp nhận, cập nhật những thông tin mới, những tri thức mới cũng là một biểu hiện suy thoái về đạo đức. Đảng viên trẻ đặc biệt đảng viên là thanh niên, học sinh, sinh viên, trí thức và công nhân - nguồn nhân lực quan trọng trong thời kỳ hội nhập và phát triển của đất nước cần phải thường xuyên tự phấn đấu học tập, tu dưỡng, rèn luyện không ngừng “vừa làm vừa học cũng phải học” để có phẩm chất đạo đức tốt, có ý thức chính trị, lập trường quan điểm vững vàng, trình độ chuyên môn giỏi, xung kích, năng động, sáng tạo; đồng thời, phải có tinh thần học hỏi, khiêm tốn, cầu thị, tận tâm, tận lực đem trí tuệ của mình phục vụ sự nghiệp cách mạng của Đảng, của nhân dân./.
(Trung tá Nguyễn Văn Thủy, Học viện Chính trị - Bộ quốc phòng)